Dalgalı Kur Sistemi Nedir, TCMB’nin Faiz Oranlarını Belirlemesi

Teorik olarak uygulaması mümkün gibi görünse de pratikte merkez bankaları dalgalı kur sistemlerinde de aşırı dalgalanmaları önlemek gibi amaçlar doğrultusunda zaman zaman müdahale etme gereği duymaktadırlar.

TCMB, faiz oranlarını belirlerken neleri dikkate alır? Merkez Bankası’nın temel görevi, 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu’nun 25 Nisan 2001 tarih ve 4651 sayılı Kanun ile değişik 4. Maddesinde ;

“ Bankanın temel amacı fiyat istikrarını sağlamaktır. Banka, fiyat istikrarını sağlamak için uygulayacağı para politikasını ve kullanacağı para politikası araçlarını doğrudan kendisi belirler.

Banka, fiyat istikrarını sağlama amacı ile çelişmemek kaydıyla Hükümetin büyüme ve istihdam politikalarını destekler…..”

olarak ifade edilmiş, maddenin devamında Bankanın temel görev ve yetkileri detaylandırılmıştır.

Buna göre; Merkez Bankası’nın temel amacı fiyat istikrarının sağlanması olarak belirlenmiş, bu temel amaca ulaşmak için kullanılacak araçların seçimi ve uygulama şartları Merkez Bankasına bırakılmıştır. Böylece Merkez Bankası araç bağımsızlığına kavuşmuştur.

Para politikası, para arzı, kısa vadeli faiz oranları veya kurlar gibi enflasyon üzerinde belirleyici olan değişkenlerin kontrolüne dayanır. Ancak, sermaye hareketlerinin serbest olduğu ortamlarda, merkez bankaları bu değişkenlerden sadece birini kontrol edebilir. Türkiye’de Merkez Bankası, Şubat 2001 krizi sonrası dalgalı kur rejimine geçişle birlikte kısa vadeli faiz oranlarını fiyat istikrarı, diğer bir deyişle enflasyonun düşürülmesi temel amacı çerçevesinde etkin bir para politikası aracı olarak kullanmaktadır.

Merkez Bankası, faiz oranlarına ilişkin kararlarını tamamen enflasyonun ileride alacağı seyre ve bu seyrin hedeflenen enflasyon ile uygunluğuna bakarak almakta ve hesap verebilirlik ile şeffaflık ilkeleri gereği olarak, bu kararının nedenlerini kamuoyuna açıklamaktadır.

Enflasyonu belirleyen temel faktörleri; (i)kurlar, (ii)üretim açığı, (iii)bekleyişler (iv)uluslararası piyasalardaki petrol ve diğer mineral fiyatları ile (v)kamu fiyatları olarak sıralamak mümkündür. Dolayısıyla, Merkez Bankası’nın faiz oranlarına ilişkin kararlarında temelde bu faktörlerin mevcut seyri ile gelecek dönemde alabileceği seyir ve bu seyrin enflasyon üzerindeki etkileri dikkate alınmaktadır. Bu çerçevede, Merkez Bankası,

toplam arz ve talep,

ücretler, istihdam ve işgücü birim maliyetleri,

kamu fiyatları,

maliye politikası göstergeleri,

parasal göstergeler ve kredi büyüklükleri,

döviz kuru ve ödemeler dengesi gelişmeleri,

uluslararası mal ve finans piyasalarındaki gelişmeler,

enflasyon bekleyişlerinin seyri

gibi enflasyon üzerinde belirleyici olan değişkenlerin mevcut ve gelecek dönemdeki olası hareketlerini bir bütün olarak dikkate almakta ve çok dikkatli bir şekilde değerlendirmektedir.

Kaynak